Stal ocynkowana często kojarzy się z doskonałą ochroną przed rdzą, jednak w pewnych warunkach może pojawić się charakterystyczny nalot, tzw. biała korozja. Co ją powoduje i jak można jej zapobiec? Dowiedz się więcej, jakie działania warto podjąć, aby zachować trwałość konstrukcji ocynkowanych przez długi czas i zminimalizować ryzyko korozji.
Stal ocynkowana może, niestety, ulegać stopniowej korozji, co objawia się najczęściej charakterystycznym białym nalotem, nazywanym potocznie białą korozją. Z reguły zabezpieczenie stali warstwą ocynku jest wysoce skuteczne w długim przedziale czasu, jednak w pewnych warunkach i sytuacjach może się okazać niewystarczające. Chodzi tu o takie przypadki, jak uszkodzenie powłoki i naruszenie jej ciągłości, długotrwałe wystawienie na wilgoć oraz dłuższy kontakt ze środowiskiem agresywnym chemicznie, a więc z chlorkami, siarczanami czy też wodą morską.
Proces korozji powłoki cynkowej na stali zachodzi w kilku etapach. Cynk, będący metalem bardziej reaktywnym niż żelazo, pełni funkcję ochronną dla stali, jednak sam ulega procesom korozji, ponieważ działa jako „anoda” w ochronie elektrochemicznej, co oznacza, że koroduje zamiast stali, która tutaj pełni funkcję „katody”. Gdy warstwa cynku zostanie zarysowana lub uszkodzona wytwarzają się mikro-ogniwa galwaniczne, w których cynk niejako „poświęca się” w celu ochrony żelaza. Oznacza to, że pod wpływem działania wilgoci, dwutlenku węgla (CO₂) czy tlenu z powietrza, na powierzchni cynku tworzą się różne produkty korozji, takie jak m.in. tlenek cynku (ZnO), wodorotlenek cynku (ZnOH₂) czy węglan cynku (ZnCO₃), które z powodu swojej barwy nazywane są białą korozją. Warto podkreślić, że każdy z wymienionych produktów korozji wciąż działa jako pasywna warstwa ochronna dla stali – przynajmniej przez jakiś czas.
Jednak gdy powłoka cynkowa jest nadal narażona na działanie agresywnych czynników, produkty korozji zaczynają się rozpuszczać lub odpadać. W efekcie odsłaniają się głębsze warstwy czystego cynku, które zaczynają korodować. Gdy ostatecznie cynk ulegnie zużyciu, wówczas stal przestaje być chroniona i to ona zaczyna rdzewieć.
Jeśli dojdzie do korozji cynku pokrywającego stal, istnieje kilka sposobów, aby zminimalizować dalsze uszkodzenia i przedłużyć trwałość stali. Kroki, które można podjąć, zależą od stopnia zaawansowania korozji. Oto podstawowe sposoby działania:
Tak zwana biała rdza występuje na powierzchniach ocynkowanych, które są narażone na nadmierną wilgoć lub brak dostępu do powietrza. Aby zapobiec jej występowaniu warto zastosować kilka strategii. Przede wszystkim należy unikać długotrwałego kontaktu z wodą (deszcz i śnieg) oraz wystawienia na wilgoć, szczególnie gdy woda nie może swobodnie odparować. Ważną kwestię stanowi także prawidłowe składowanie i transport elementów ocynkowanych – powinno się to odbywać w sposób, który umożliwia cyrkulację powietrza i odparowywanie wilgoci. Kluczowe jest tu odseparowane od siebie elementów (np. za pomocą drewnianych przekładek) i unikanie bezpośredniego kontaktu z ziemią, a także stosowanie folii ochronnych przed deszczem. Jeśli natomiast podczas składowania ocynkowanych elementów nie da się uniknąć wilgoci i zapewnić odpowiednią wentylację, zaleca się stosowanie osuszaczy powietrza.
Powłoki cynkowe są szczególnie narażone na białą korozję poprzez kontakt z wodą zawierającą agresywne związki chemiczne (np. chlorki). Dlatego powinno się ograniczać kontakt elementów ocynkowanych z solą (np. w środowiskach morskich lub zimą, gdy stosuje się sól drogową) oraz unikać ich ekspozycji na kwaśne deszcze i zanieczyszczenia przemysłowe.
Doskonałą aktywną ochroną powierzchni ocynkowanych mogą być natomiast woski ochronne, specjalistyczne przezroczyste lakiery i farby oraz preparaty na bazie silikonu. Duże znaczenie ma też odpowiednie zaprojektowanie elementów poddawanych ocynkowaniu. Chodzi o to, aby konstrukcja nie zawierała miejsc, w których mogłaby się gromadzić woda.
Na koniec nie możemy zapominać o regularnej obserwacji i konserwacji konstrukcji. Już na samym początku pojawienia się korozji, warto usunąć osad za pomocą miękkiej szczotki, po czym natychmiast zastosować środki zapobiegawcze, np. w postaci dodatkowej powłoki ochronnej.
